HEB JE ER OOG VOOR?

Het menselijk oog is slechts 2,5 centimeter in doorsnee. Het is de meest ingewikkelde camera die we kennen. Het bevat 137 miljoen cellen. 130 miljoen daarvan hebben de vorm van een staafje en zorgen dat we alles in zwart-wit zien. 7 miljoen cellen hebben de vorm van een kegeltje en die zorgen er voor dat we kleuren kunnen onderscheiden. Het oog kan tegelijkertijd 1,5 miljoen boodschappen aan de hersenen doorgeven. 80% van de informatie die we ontvangen komt binnen via onze ogen.

Ogen spreken een eigen taal. Je kunt op iemand neerzien, vol verwachting naar iemand opzien. Je hebt blikken die kunnen doden. Ogen schieten vuur. Er zijn ogen die een ander bewust niet zien staan. Je kunt een oogje op iemand hebben. Je kunt je ogen berouwvol neerslaan, als je iemand niet meer recht in de ogen durft kijken. Je hebt dreigende ogen, een zijdelingse blik, verbaasde ogen.

Ogen kunnen staren, als we verliefd of vermoeid zijn. Je kunt van die pretoogjes hebben of een oogje in het zeil houden. Ogen kunnen tranen van verdriet of woede. Als we samen iets te verbergen hebben, geven we in gezelschap elkaar een knipoog. Je kunt ook iemand de ogen uitsteken, een doorn in het oog zijn, de schellen van je ogen laten vallen, iemand onder vier ogen spreken, een oogje dichtdoen. Sommigen zijn te lui zijn om uit hun ogen te kijken. Het kan je groen en geel voor de ogen worden, je ogen in je zak hebben, iemand het licht niet in de ogen gunnen. Soms zijn je ogen groter dan je maag. Soms kun je je ogen niet geloven. Dan moet je je ogen maar goed de kost geven.

Ogen spreken een eigen taal. En het lijkt me verschrikkelijk als je blind wordt. Je ogen verliezen elke uitdrukking en tastend ga je je weg door het leven. Maar mensen kunnen soms ziende blind zijn. De sterke Samson werd blind van liefde voor Delila. Hij verloor 't licht van zijn ogen. Hij was verblind door de liefde. Maar met het doven van het licht in zijn ogen, brak 't licht in zijn hart door. Nog eenmaal gaf God hem zijn kracht terug. Met geweld trekt hij de zuilen van de tempel omver, zodat het gebouw in elkaar stort. Een mens, beroofd van het licht van zijn ogen, ziet vanuit zijn hart waar het bij God om gaat.

Want om écht te zien zijn ogen niet noodzakelijk. In de bijbel gaan lichamelijke en geestelijke blindheid doorgaans niet samen. In sprookjes gaan mensen vaak om raad vragen bij een blinde ziener. Een mens kan ziende blind zijn, een blinde kan een wijs ziener zijn. Jezus waarschuwt voor de blinde leiders van Israël "die de mug uitziften en zelf de kameel doorslikken" (Matteüs 23:24)

Eigenlijk is 't evangelie op een grandioze manier vertaald door Martin Luther King. Hij wilde niet geloven dat mensen slecht waren. Hij zag dat de wereld blind geworden was voor het onrecht. Hij geloofde zelfs dat mensen die hem naar het leven stonden niet slecht waren, maar blind. Blind voor de waarheid. En er lopen veel blinden rond! Wij hebben er zelf bij tijd en wijle last van. Dan zijn we blind geworden voor het onrecht, blind voor het milieu, blind voor de hongersnood in de wereld, blind voor de situatie van de werklozen en de bijstandmoeders en al die anderen die van de minima moeten leven.
Het wonder van de genezing van Bar-Timeüs is het laatste wonder dat Marcus beschrijft. Hij heeft zijn sterkste genezingsverhaal tot het laatste toe bewaard. Jericho is de laagst gelegen stad van de wereld. In de bijbel is de stad het beeld geworden van een wereld die diep is weggezonken in het moeras. Jericho, onze stad, stad van de verblinde mens. Een plaats waar mensen doof zijn geworden voor de stem van God. Een plaats waar mensen blind zijn geworden voor de medemens die in nood verkeert. Een plaats waar ons hart verhard is tot steen. Bewust bezoekt Jezus als laatste stad, voordat Hij naar Jeruzalem gaat om z'n lijden te ondergaan, Jericho. Jezus wil optrekken naar Jeruzalem vanuit een weggezonken wereld, een weggezonken stad. Jezus geeft zijn ogen en oren goed de kost en laat overal zijn hart spreken. Dat beschouwt Hij als zijn opdracht en zending. Hij is gekomen om ons de schellen van de ogen te halen, zodat het Rijk Gods wat meer kansen krijgt. In de verblinde stad Jericho zit Bar-Timeüs. De blinde vraagt niet om leeftocht, om een overgebleven euro, hij roept vertwijfeld uit: "Jezus, Zoon van David, heb medelijden met mij!". Want te lang heeft hij al moeten leven in de duisternis van de nacht.

De omstanders snauwen hem toe: "Zwijg toch!" Want een blinde wereld heeft geen behoefte aan mensen die plotseling gaan zien waar het in ons leven wérkelijk om gaat. Dat is te bedreigend, dat komt te dicht op je huid! En dan gebeurt het wonder: de blinde gaat zien en de échte blinden blijken de omstanders te zijn. Die zien nog steeds niet waar het om gaat. Jezus gaat naar Jeruzalem. De blinde Bar-Timeüs ziet waar het om gaat. Het gaat om de Zoon van David, die naar Jeruzalem trekt om zijn lot te ondergaan. Bar-Timeüs geeft Jezus daarmee de koningstitel.

Hij verwijst daarmee naar de échte koning die stenen harten wil vervangen door harten van vlees en bloed. Harten die warm zijn, echt kunnen meelijden. Bar-Timeüs sluit zich net op tijd aan, want Jeruzalem is niet ver meer. Het uur van de waarheid, waar je wel oog voor moet hebben, is in aantocht. Misschien dat iemand vandaag een beroep op ons zal doen. En misschien, als iemand u iets vraagt, u zult zeggen "Ik zal wel zien". Maar ik denk dat dat zien meer met blindheid dan met zien te maken heeft!

© Pater Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor-deken H.Augustinus-Buitenveldert