REFLECTIELIJNEN

Misschien weet u wat reflectielijnen zijn. Dat zijn die witte strepen op de weg, die een richting of een grens aangeven. Je went er zo aan dat je ziet en niet ziet. Je mist ze pas, als zij bij een nieuw stuk weg ineens ophouden en je op een zwart asfaltdek zelf je koers moet zien te bepalen. Het woord reflectie gebruiken wij ook in een andere betekenis. Het is het nadenken van de mens, die op zoek is naar de juiste lijnen in zijn leven. Soms zie je de weg naar God duidelijk en ga je Zijn weg haast onbewust. Soms kom je in je leven op een stuk zwart asfalt terecht. Je weet dan niet hoe je koers kunt houden.

Hoe blijf je op de rechte weg? Hoe zorg je ervoor dat je niet terecht komt in de berm van het leven? Soms duik je zomaar ineens in een duister gat en is er heel wat stuurmanskunst en levenskunst nodig om dat gat te overbruggen. Vooral in tijden van bezinning, zoals in de tijd van de Advent, zijn we op zoek naar heldere lijnen in ons leven. De beide lezingen van vanmorgen geven weer een paar heldere reflectielijnen aan. Lijnen die een antwoord willen geven op diepe levensvragen. In het Evangelie van vanmorgen vraagt Jezus ons om waakzaam te zijn: want we kennen dag noch uur.

Het evangelie van vanmorgen gaat over de ondergang van de wereld. Het had vandaag de dag geschreven kunnen zijn! Overal oorlogen. Mensen staan elkaar naar het leven. Terrorisme, moord en doodslag. De klimaatconferentie volgend maand in Kopenhagen. De honger die in vele delen van de wereld nog niet is opgelost. Het gebrek aan medische zorg. Nog steeds vernietigen vulkanen alles wat leeft en razen er stormen over de aarde. Een onaangename lezing op de Eerste Adventszondag? Nee, want de Advent begint in diepe duisternis. Maar zelfs dit evangelie is een Blijde Boodschap. Als donkere wolken zich boven jouw leven en het leven van de wereld zich samenpakken, weet dan dat er altijd weer licht in aantocht is. Zelfs als je diep in de put ziet en alles zwart ziet in het leven weet dat er ooit weer een helder licht zal stralen. Maar sluit je ogen niet, weest waakzaam!

Waakzaamheid is een sleutelwoord in onze tijd. Weest waakzaam, want je weet niet wanneer de dief komt. Wat wordt er allemaal niet gestolen in onze wereld? Fietsen worden aan dikke kettingen vast gelegd. En toch vraag je je af of er in Nederland nog iemand op zijn eigen fiets zit! Grote winkelbedrijven werken met gesloten televisiecircuits. Alles wat je doet wordt onverbiddelijk geregistreerd. Winkels die alarminstallaties en beveiligingssystemen verkopen beleven gouden tijden! Niet dat dat diefstallen voorkomt, maar een mens is nu eenmaal hypergevoelig, als hij in zijn bezit wordt aangesproken.

"Weest waakzaam", zegt het evangelie. In de Advent staat de verwachting centraal. Wat verwachten wij allemaal? Wij mensen leven bij de kalender. Wie praat er nu over Kerstmis, terwijl overal in spanning de schoen wordt gezet? Laat eerst Sinterklaas maar komen, daarna zal het weer gauw Kerstmis zijn. Kinderen schrijven ongeremd hun verlanglijstjes en zien wel wat de Sint dit jaar zal brengen, Wij volwassenen beperken onze keuze, want wij weten dat ook dit jaar alles wél weer betaalbaar moet blijven! We hebben bewust of onbewust onze verwachtingen teruggeschroefd.

De decembermaand is de maand van wachten en verwachten. Een maand, waarin wij ons mogen voorbereiden op de grootste surprise die we ons kunnen indenken: in doeken gewikkeld geeft God ons zijn eigen Zoon. De meesten zullen met Kerstmis weer zeggen: Pik in al dat engelenhaar, het is toch winter! Maar deze mensen komen van een koude kermis, van een koude kerstmis, thuis. Want met het kerstkind valt niet te marchanderen, God geeft zichzelf. Advent betekent: verwachten, niet afwachten! Je open stellen voor het geschenk dat God ons met kerstmis wil geven. Een geschenk waar Jezus écht helemaal in zit. Alle cadeaus met Sinterklaas zullen er bij verbleken, want met Kerstmis gaat het om het geschenk van God zelf: zijn eigen Zoon.

Wat verwachten wij nog van het leven? Wat staat er op ónze verlanglijstjes? Weest waakzaam, want gij kent dag noch uur! Wij weten niet wanneer het onze wereld zal overkomen. Wij weten niet wanneer de zwaarden voorgoed zullen worden omgesmeed tot ploegijzers, de speren tot sikkels. Wij weten niet wanneer de laatste oorlog gevoerd zal worden. Waar grote negatieve krachten in mensen zich op grote schaal met elkaar verbinden, staat het einde van de wereld letterlijk voor de deur. De toekomst van de wereld ligt daarmee ook in onze eigen handen. Daarom zegt Jezus: "Weest waakzaam en bidt, want ge kent dag noch uur". En Lucas zegt: "Laat die dag u niet onverhoeds grijpen als een strik." We weten niets. Wij kennen dag noch uur. Maar tóch zien we de eerste tekenen van ’t komend Koninkrijk. De tijd waarin wij leven zit vol met gespannen verwachtingen. Hoe zal de wereld er over tien jaar uitzien? We zien met spanning uit naar de toekomst. Wij zijn zwanger van toekomst. Maar verwachten is iets anders dan afwachten. Wachten is je tijd verdoen, zinloos wachten totdat er iets gebeurt. Verwachten is 'n bijbels woord. Dat betekent geen zinloos afwachten, maar je handen uit de mouwen slaan. Een moeder die een kind verwacht, wérkt aan die verwachting. Geboortekaartjes worden uitgezocht. De drempel van Prénatal wordt uitgesleten. Bedjes, kleren, wiegen, wandelwagentjes worden besteld. En zelfs, heb ik begrepen, dien je vóórdat het kind geboren wordt 'n plaats op de crèche te bespreken. Je kunt er niet vroeg genoeg bij zijn!

Er zijn mensen die alles gemakzuchtig en gelaten afwachten. Het zal natuurlijk wel weer over enkele weken Kerstmis worden, zoals elk jaar. Het zijn mensen die geen oog hebben voor de kleine tekenen, die kleine wonderen die deze wereld langzaam veranderen. Ze zien in het dagelijks bestaan geen sporen van God meer. Dat is het ergste wat Christenen kan overkomen: als ze moeten bekennen: ik weet van niets, mijn naam is Haas! Het gevaar is groot dat we het evangelie van vanmorgen maar half verstaan. Het gaat niet alleen over de ondergang van de wereld. Het is een Blijde Boodschap.

"Wanneer dit alles zich begint te voltrekken", zegt het evangelie, "heft dan uw hoofden omhoog, want uw verlossing is dan nabij!" Er is dan geen plaats meer voor wanhoop en duisternis. De Mensenzoon zal komen om elk mens weer op te tillen, hoe diep die ook gevallen is. We mogen weer rechtop lopen, met gestrekte ruggen! Er is hoop voor de oude tronk van Jesse, er is nog hoop voor de oude tronk van ons eigen leven, als we in ons mistig bestaan ons opnieuw laten leiden door de reflectielijnen van God.

© Pater Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor van de H.Augustinus
Amsterdam-Buitenveldert