ALS HET DONKER WORDT, BEN IK HET

Vrijwel elke dag moet ik denken aan de mijnwerkers die in Chili zitten opgesloten. Wat lijkt me dat afschuwelijk. En het schijnt maanden te duren voordat er kans is dat ze worden bevrijd. En dat met een temperatuur van boven de dertig graden en totaal gebrek aan privacy. Ze zijn nu bezig om een schacht naar beneden te graven. Maar het kan wel tot kerstmis duren. Hun situatie doet me een beetje denken aan een klein berichtje dat ik enkele jaren geleden heb gelezen in een Italiaanse krant.

Een klein jongetje van 8 jaar viel bij het spelen in een diepe put. De put was nog geen 40 centimeter breed. U begrijpt het: overal paniek en verwarring en heen-en-weer geren van mensen. Sommigen schreeuwden dat dit gedaan moest worden. Anderen geven precies tegenovergestelde adviezen. Mannen komen aanlopen met ladders, touwen en schoppen. Zij buigen zich over de rand van de put om te kijken of het kind nog in leven is. Als er mensen boven de put hangen, wordt het ín de put aardedonker. Het kind schreeuwt in doods¬angst. Eén man stelt voor om 'n koker náást de put te graven. Anderen zijn bang dat de put daardoor zal in¬storten en het kind levend zal worden begraven.

En dan komt er te midden van alle paniek een auto het terrein opgescheurd. In de auto zitten de ouders van het kind. Vader springt uit de auto en rent naar de put. Als hij zich over de put heen buigt, begint het joch te krijsen, want het wordt in de put aardedonker. Dan zegt vader rustig: "Stil maar, je hoeft niet bang te zijn, want als het donker wordt, moet je maar denken dat ik het ben". En het jongetje is niet meer bang, want hij weet: als het donker wordt, dan is pappa er. De vader geeft aanwijzingen aan zijn zoontje en zegt wat hij moet doen. Hij laat een touw naar beneden zakken. Het joch bindt het touw onder zijn oksels en vader trekt het kind langzaam naar boven. Zo wordt het kind toch nog gered, want het kind weet: als het donker wordt, dan is het papa!

Als het donker wordt in je leven, dan ben ik het. Die donkere put, is dat niet precies die donkere put waar we de laatste tijd zoveel over horen praten? Mensen die in de put zitten, omdat zij hun partner moesten verliezen. Mensen in de put, omdat zij hun liefde aan de ander niet meer kwijt kunnen. Mensen die in de put zitten, omdat zij hun baan, en daarmee hun bestaanszekerheid verloren hebben. Als we de balans opmaken, is de situatie best zorgelijk. Mensen raken in paniek, sjouwen overal in de wereld met wapens en ander tuig en rijden met grote tanks rond. De wereld is onrustig geworden: die oude aarde is ziek aan het worden:

  • Zij heeft pijn in haar rechterzijde, omdat ook op dit moment weer talloze kinderen worden gemarteld;
  • Zij heeft pijnlijke voeten, omdat ook op dit moment er weer zoveel mensen zijn
    die hun woord van het begin vergeten zijn. Liefde die zich omzet in tomeloze haat.
  • Zij heeft pijn in haar buik, omdat miljoenen vluchtelingen nog steeds geen been
    hebben om op te staan;
  • Onze eeuwenoude aarde heeft pijn in haar hart, omdat veel van haar kinderen elkaar dagelijks beliegen en bedriegen;
  • Zij heeft pijnlijke longen, omdat fabrieken en auto's haar de lucht ontnemen;
  • Zij heeft pijnlijke aderen, omdat dagelijks nog tienduizenden tonnen zout vanuit de Franse kalimijnen in haar levensader worden gestort;
  • Zij heeft een pijnlijk onderlijf, omdat daar nog steeds onnodig veel grondstoffen worden weggehaald voor overbodige luxe;
  • Zij heeft een geweldige hoofdpijn, omdat mensen daarin splijtstoffen en kernkoppen hebben opgeslagen;
  • Zij huilt dikke tranen vanuit halfblinde ogen, omdat zoveel van haar kinderen worden gediscrimineerd vanwege hun godsdienstige, etnische, politieke of ethische overtuiging, of vanwege hun seksuele geaardheid;

Onze eeuwenoude aarde kreunt in barensweeën. Maar wat zal zij baren: oorlog of vrede? Morgen wordt de Vredesweek afgesloten. Elk jaar houden we de Vredesweek. Het thema van dit jaar is “Buurten voor vrede”. Dat lijkt een beetje op ons thema van vanavond “samen zonder grenzen”. Een mooi thema, want God heeft alle mensen geschapen naar zijn beeld en gelijkenis. We hebben elkaar nodig. Niet alleen in die grote wereld, maar vooral ook bij ons in de buurt, bij ons in de straat, bij ons op school.
Wat is vrede? Stemmen van kinderen lijken te komen vanuit een andere wereld. Kinderen van een basisschool gaven daar de volgende antwoorden op:

  • Annemiek: ik denk dat vrede is, dat je aardig bent voor elkaar. Oorlog is ver schrikkelijk, want dan lopen er zoveel mensen rond met gebroken benen;
  • Rob vindt oorlog verschrikkelijk, maar altijd vrede is ook een beetje saai! Maar er moeten natuurlijk geen doden vallen!
  • Sylvia begrijpt niet waarom er altijd oorlog moet zijn. Dat zouden ze gewoon moeten verbieden!

Hoe bereik je de vrede in jouw leven? Als antwoord op deze situatie hebben mensen verschillende antwoorden. Sommigen geloven 't wel dat er een uitweg is, anderen geloven het wél! Zelf geloof ik in een God die zélf de mensenput is ingedaald om het lot van mensen te delen. Een klein kind, dat uitgroeit tot een mens die ons heeft laten zien hoe betrekkelijk al die dingen zijn waar wij ons dagelijks druk overmaken. Onze grote mensenwereld, vaak zo opgeblazen en vol drukte. Steeds weer op zoek naar meer macht en geweld, gelijkhebberig en groeiende welvaart.

Paulus geeft ons vanavond een wijze les. Vergelijk het samenleven van mensen eens met het menselijk lichaam. Alle lichaamsdelen hebben een eigen functie en een eigen kleur. Maar ze kunnen niet zonder elkaar. Een oor kan niet tegen een oog zeggen: jij hoort er niet bij. En ook de longen kunnen niet tegen de nieren zeggen: hoepel jij maar op, we hebben jou niet nodig. Zo, zegt Paulus, ziet ook onze samenleving eruit. Je kunt niet op school tegen iemand zeggen “je hoort er niet bij”. Wij mensen horen bij elkaar als broers en zussen, welke huidskleur of achtergrond we ook hebben. Geen mens hoeft buiten te staan. De liefde laat zich niet begrenzen, zoals ons samenzijn geen grenzen mag kennen.

Jezus heeft ons een weg laten zien die uit elke put leidt. Zijn liefde was onbegrensd. Hij zocht een publieke vrouw op, sprak met liefde met buitenlanders, liet zijn liefde uitgaan naar de belastingambtenaar Zacheüs, meed zelfs de melaatse niet. En dat is misschien wel de voornaamste boodschap die Jezus had; sluit in je liefde geen mensen uit, want de liefde kent geen grenzen en krijgt vooral de klemtoon bij mensen die aan dit leven tekort komen. Ik denk dat als we straks bij God komen, Hij eigenlijk maar één vraag aan ons zal stellen. En dat is de vraag: “mens, waar is je broer, waar is je zuster? Heb je in je leven mijn kinderen langs de weg zien staan? Was jouw liefde alleen bestemd voor jezelf, of voor elk mens die je nodig had? Liefde is eindeloos en grenzenloos.
Een mooie gedachte om het nieuwe seizoen 2010-2011 te beginnen. Onder Gods zegen! En onthoudt: als het donker wordt in het leven is God er!

© Pater Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor van de H.Augustinus
Amsterdam-Buitenveldert