HEEFT IEDEREEN EEN RIT NAAR DE BEWOONDE WERELD?

Inleiding bij de wakes in de lijdenstijd van 2011

Kort na de val van het IJzeren Gordijn en de muur tussen Oost en West Berlijn begonnen we te waken bij de nieuwe muur tussen Noord en Zuid, tussen arm er rijk, bij het prikkeldraad van het Amsterdamse grensgevang. In bijna twintig jaar is deze muur enorm gegroeid, niet alleen de hoeveelheid prikkeldraad, grensgevangenissen en grensbewaking in de Europese Unie en in andere rijke stukken aardbol, deze muur loopt onzichtbaar door de hele samenleving middels wetten, administratieve maatregelen, biometrieke identiteisbewijzen en het stigmatiseren en criminaliseren van de armen.
We zijn blij dat ondertussen verschillende gerenommeerde organen zoals de Commissie ter Voorkoming van Foltering van de Raad van Europa en mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Justitia et Pax migrantendetentie onderzocht hebben. Hun conclusie is dat de huidige opsluiting van onschuldige migranten de mensenrechten grootschalig en systematisch schendt. Wij schamen ons diep voor onze samenleving en willen ons verontschuldigingen aan alle mensen die door dit onrecht zoveel te lijden hebben. We zijn verbolgen over de overheid die zich doof houdt voor alle kritiek van deze serieuze en deskundige organisaties.

Sommige van de mensen die hier vast zitten, willen helemaal niet in Nederland zijn. Zij werden tijdjens hun overstap op Schiphol aangehouden en mochten niet verder reizen omdat er iets met hun papieren niet in orde bleek. Er zijn niet alleen veel mensen die via Nederland naar elders reizen, Nederland staat door Schiphol en Rotterdam ook bekend als doorvoerhaven van wapens. Hoeveel wapentransporten denkt u dat er 2009 door ons land gingen …?
1937! Aldus de Leeuwarder courant van 17 januari 2011. Maar politie en douane onderwierpen slechts twee procent aan een eigen inspectie en voor de rest vertrouwden ze op de controle in de landen van herkomst, dat de transporten niet illegaal naar brandhaarden elders in de wereld werden vervoerd.
Toch zitten er soms dubieuze transporten bij, bijvoorbeeld 20.000 automatische pistolen uit Tsjechie voor Sri Lanka dat toen net een groot offensief voorbereidde tegen de Tamiltijgers. En eigenlijk zijn alle wapentransporten dubieus, ze zijn olie op het vuur waardoor er steeds weer mensen op de vlucht slaan.
Wapens, kapitaal, grondstoffen, noem maar op, ’t gaat allemaal zo ongehinderd mogelijk de wereld over. Maar mensen?! Ho maar! 
Zolang migrantendetentie - tegen onze wil in - nog bestaat, willen wij pleiten voor verbeteringen. Want de omstandigheden in deze gevangenissen zouden in plaats van slechter, beter moeten zijn dan in criminele gevangenissen. Zo zit mijn voormalige Liberiaanse huisgenote nu in vreemdelingenbewaring in een gevang op het vliegveld van Rotterdam. Zij wil graag boeken. Dat gaat maar heel moeilijk. Als er dan nog vreemdelingen detentie is, laat mensen dan achter het prikkeldraad zo veel mogelijk vrij, met vrije toegang tot boeken, telefoon, internet en open celdeuren.

Een deel van deze eis lijkt nu wel door de overheid te worden ingewilligd. Mijn Liberiaanse huisgenote zit in een nieuwe vreemdelingengevangenis en heeft telefoon op haar cel. Ze kan niet gebeld worden, maar als ze zich down voelt of gewoon even wil bijpraten, dan kan ze bellen, mits ze saldo op haar rekening heeft.
Er komt hier op Schiphol ook weer een nieuwe, nog grotere gevangenis die volgend jaar opgeleverd zal worden. Deze gevangenis moet ook winstgevend worden: het is een privaat eigendom en de overheid huurt detentie van dit bedrijf. In Amerika gaat het al veel langer zo en daar zie je dat er flink wordt verdiend aan het opsluiten van onschuldige migranten en dat dit de detentieduur steeds langer maakt. Dat is toch wel bijzonder dubieus.
Wij staan hier om niet weg te kijken, om ons er van te laten doordringen dat wij zo met onze medemensen omgaan.
Wij staan hier om dat weten in de samenleveing te verbreiden, zodat niemand meer zal kunnen zeggen ‘dat wist ik niet’.
Wij staan hier om onze solidariteit te tonen aan de grensgevangenen.
Wij staan hier om aan de samenleving duidelijk te maken dat wij grote moeite hebben met deze gang van zaken.
Wij staan hier om op z’n minst ‘naleving van het recht’ te bepleiten: dat de overheid zich aan haar eigen regels moet houden m.b.t. de detentie van onschuldige mensen. Dus bijvoorbeeld geen mensen vast zetten als er geen zicht op uitzetting is.
Wij staan hier om alternatieven voor vreemdelingen detentie te bepleiten. Bijvoorbeeld een garantstelling door familie of vrienden, een meldplicht of electronisch toezicht waardoor minder mensen gevangen gezet worden.
Tot slot staan we hier ook om te pleiten voor een andere aanpak van migratie, voor een wereld waarin alle mensen de kans krijgen om iets van hun leven te maken, voor een wereld zonder grensgevangenissen, voor een wereld waarin niemand meer illegaal op aarde is.
 
INLEIDING BIJ DE WAKES IN DE LIJDENSTIJD VAN 2011

© Frits ter Kuile
Jeannette Noëlhuis
Amsterdam