ABIDE WITH ME

6 juni 1944. Het is 75 jaar geleden dat de invasie op de stranden van Normandië het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde. Vanmorgen had ik het Dagboek van Anne Frank in mijn handen. Ik keek wat zij geschreven had op die bewuste datum. Ze schrijft dan o.a. ‘vandaag is het 6 juni 1944, This is the D-day, zei om 12 uur de Engelse radio, en terecht, This is the day, want de invasie is begonnen. Vanochtend om 08.00 uur berichtten de Engelsen: zware bombardementen op de Franse kust. De Duitse radio bracht het bericht dat er Engelse parachutisten aan de Frans kust waren geland. Engelse landingsboten in gevecht met Duitse mariniers. Zou dit een proeflanding zijn zoals twee jaar geleden? Maar Londen vertelt in allerlei talen dat de invasie is begonnen. Om 12.00 zei Dwight Eisenhower tegen het Franse volk: ‘This is D-day stiff fighting will come now, but after this the Victory. The year 1944 is the year of complete victory, good luck’

6 juni 1944: D-day Het was de grootste amfibische operatie in de geschiedenis en het begin van de bevrijding van West-Europa, terwijl in Oost-Europa de Duitsers aan het verliezen waren van de Sovjet-Unie, en twee dagen daarvoor Rome door de geallieerden al veroverd was. Intussen weten we wat er rond D-day allemaal gebeurd is. Een half miljoen mensen soldaten kwamen om door het oorlogsgeweld. Zij leverden hun bloed voor onze bevrijding.

En Anne Frank? Zij wist dat de bevrijding nabij was, toen ze schreef: ‘Dat is het moeilijke van deze tijd: hoe jong we ook zijn, idealen, dromen, mooie verwachtingen zijn nog niet bij ons opkomen, of ze worden door de gruwelijke werkelijkheid getroffen en totaal verwoest. Het is een groot wonder, dat ik niet al mijn verwachtingen heb opgegeven, want ze lijken absurd en onuitvoerbaar. Tóch houd ik ze vast, ondanks alles, omdat ik nog steeds aan de innerlijke goedheid van de mens geloof. Het is me ten enenmale onmogelijk alles op te bouwen op basis van dood, ellende en verwarring’.
Tot zover: Anne Frank.

In ons herdenkingsconcert blijven we vanavond stilstaan bij deze 75 jaar D-day, met haar ontroerende verhalen en prachtige muziek. We gedenken hiermee de doden uit de invasie, maar ook álle 22 miljoen mensen die door de Tweede Wereldoorlog, en in latere missies, waar Nederlanders bij betrokken waren, zijn omgekomen. En we realiseren ons steeds meer dat de Tweede Wereldoorlog nog lang niet voorbij is. Op vele plekken in de wereld zijn brandhaarden. Wij voelen ons onmachtig. Maar dat onvermogen mag ons niet verhinderen te luisteren naar de verhalen, die ons verteld worden en ons aan te sluiten, elk jaar weer opnieuw, bij het gedenken en herdenken van de slachtoffers van oorlog en geweld. Hun spoor van lijden en dood, dat door de geschiedenis is getrokken, willen wij, in het licht van 5 mei niet vergeten! Hun namen blijven wij herinneren, hun verhalen blijven we elkaar doorvertellen met als voornaamste les: dit nooit mee!

Als thema van vanavond, als bodem van ons herdenkingsconcert, is gekozen voor het thema ‘abide with me’. Een hymne van acht coupletten., waarvan de eerste luidt:

Abide with me, fast falls the even tide;
The darkness deepens, Lord with me abide!
When other helpers fail and comforts flee,
Help of the helpless, O abide with me!
Blijf mij nabij, wanneer het avond is,
wanneer het Licht vergaat in duisternis.
Wanneer geen mens mijn hulpeloosheid ziet,
bid ik tot U, o Heer, verlaat mij niet.

Een prachtige hymne, gebaseerd op het Bijbelse verhaal over de Emmaüsgangers (Lucas 24:13-35) Zij zijn dan op weg van Jeruzalem naar Emmaüs. Jeruzalem is de stad van vrede, in Emmaüs ligt een groot garnizoen van de Romeinse bezetter. Van Jeruzalem naar Emmaüs gaan betekent dat je capituleert voor de dood. Het beeld van de Nederlandse soldaat die met een witte vlag de brug overgaat om zich over te geven aan de bezetter. Zo capituleren de Emmaüsgangers op Goede Vrijdag voor de dood. Zij zien het niet meer zitten, hebben genoeg gezien! Onderweg komen ze een vreemdeling tegen die met hen meeloopt. De leerlingen vragen hem dan bij hen te blijven: het wordt avond en het licht vergaat in duisternis. Het blijkt Jezus zelf te zijn. Wonderlijk eigenlijk dat Hij meeloopt met twee mensen die capituleren voor de dood. Ze nodigen hem uit te blijven slapen, want de avond valt. En bij het avondmaal breekt Jezus het brood. En dat geeft een teken van herkenning: ‘het is de Heer’. Ogenblikkelijk begeven ze zich weer naar Jeruzalem en voegen zich bij de andere leerlingen, die vertellen hoe ook zij Jezus na zijn verrijzenis hebben ontmoet. Capituleren voor de dood is er niet meer bij, hun hernieuwd geloof in de Verrezen Heer wordt door deze gebeurtenis bevestigd.

Hoe gaan wij zelf om met momenten, waarop ons leven verduistert en het licht afwezig schijn te zijn? Hoe ga je om met toenemende duisternis in je leven? Zelf laat ik me dan inspireren door de woorden van Anne Frank: ‘ik blijf geloven in de innerlijke goedheid van de mens, want ook mij is het ten enenmale onmogelijk om alles in het leven op te bouwen op basis van dood, ellende en verwarring’.
Anne, na 75 jaren dank ik je voor deze hartverwarmende woorden, zelfs nu ik weet hoe jouw leven vlak daarna desastreus is afgelopen… Geloof, hoop en liefde, zijn blijkbaar toch sterker dan alle dood, afbraak, vernietiging en ondergang.

Ambro Bakker s.m.a.
Pastoor-deken RK Amstelland
Locatie: H. Augustinus