De titel van de overweging

Beste parochianen, als ik in de hemel kom, zal ik me over drie dingen verbazen: ten eerste dat ik daar zelf ben aangeland. Vervolgens dat ik er mensen tegen zal komen die ik er niet had verwacht. Tenslotte zal ik me verbazen over het feit dat ik er bepaalde mensen níet zal tegenkomen, van wie ik dat wél had verwacht.

Natuurlijk zal de hemel er totaal anders uitzien dan wij verwachten. Maar het is in de H. Schrift duidelijk dat het te maken heeft met de strijd tussen goed en kwaad. We oordelen soms wat al te gemakkelijk over anderen, maar dan zullen we met z'n allen van Gods rechterstoel af moeten, want alleen Híj zal afdalen en afzakken om te oordelen over levenden en doden. Dat leert het evangelie ons. Over goed en kwaad kun je je grondig vergissen. De scheiding tussen goed en kwaad loopt ook door ons eigen hart.

Het evangelie zegt vandaag: Laat daarom tarwe én onkruid maar opgroeien tot de tijd van de oogst is gekomen. Hoe gaan wij om met goed en kwaad in ons leven? We houden ervan om in tegenstellingen te denken. We zijn typische zwartwitdenkers. Het is bij ons vaak donker of licht, terwijl de werkelijkheid, waarin wij leven, vaak niet meer is dan de schemering. De ene dag voelen we ons in de hel, de andere dag in de zevende hemel. Alle mensen zijn goed óf kwaad. Maar wij houden wel van contrasten, tegenstellingen. Dat schept duidelijkheid. Maar de werkelijkheid is vaak veel genuanceerder. Voorzichtigheid is geboden. Je kunt wel zeggen: ‘dat is een goed mens of dat is 'n slecht mens’, maar niemand van ons is helemaal goed of helemaal slecht. Bovendien moeten we bedenken dat ons onderscheid tussen goed en kwaad vaak tijdgebonden is. Dingen, waarvan we dachten dat ze goed waren, daar zetten we nu grote vraagtekens bij. Dingen waarvan wij vroeger dachten dat ze slecht waren, daar beginnen we nu soms anders over te denken.

In het evangelie worden het goede en het slechte vrij scherp uit elkaar gelegd. Iemand zaait overdag goed zaad op zijn akker. 's Nachts komt er iemand die er onkruid tussen zaait. Dat gaat zo in het leven: wat de een opbouwt, wordt door een ander weer afgebroken. Zo werken we elkaar tegen. Toch vraag ik me af of het in het evangelie wel over twee verschillende personen gaat, want goed en kwaad zijn beide geworteld in ons eigen leven. Naast brengers van het goede nieuws zijn we soms ook geweldige onruststokers. Als je het evangelie zó leest, dan kan dat aanleiding geven tot een waardevol gewetensonderzoek. Dan zul je niet zo gauw verwijtend met je vinger naar de andere wijzen die voortdurend onkruid zit te zaaien op jouw akkertje. Dan steek je je hand in eigen boezem, en dan vraag je je af: over wat voor zaad beschik ik zelf eigenlijk?

Tijdens zijn leven heeft Jezus geweigerd om mensen tot onkruid te verklaren. Hij at met tollenaars en zondaars en zei: ‘niet de gezonden hebben een dokter nodig, maar de zieken’. Jezus zegt dat er toekomst is voor ieder mens. Toen de Farizeeën de overspelige vrouw wilden stenigen, gaf Jezus haar een nieuwe kans. Toen er een misdadiger naast hem aan het kruis hing te sterven, zei Jezus: ‘nog heden zul je met Mij zijn in het paradijs’.

Wat is onkruid? Wat de tarwe? En zullen in de hemel niet de eersten de laatsten zijn en de laatsten eersten? Leer in je leven met onkruid te leven, zegt Jezus. Dat geldt ook voor ons eigen leven. Al zijn we snel met ons oordeel over anderen, we zijn zelf blij als we van God wat uitstel hebben gekregen, als wij er flink naast zitten. Ons leven, deze wereld, ook onze kerk is geen zuiver korenveld. Wij zullen moeten leren leven met het onkruid in onze kerk en wereld, met het onkruid in ons eigen leven. En het oordeel over wat tarwe en wat onkruid is, moeten we maar aan God overlaten.

Misschien dat het verhaal over het mosterdzaadje ons wat verder kan helpen. Bij onze geboorte heeft elk mens van God voortreffelijk zaad meegekregen. Dat is geen punt, maar kunnen we er ook bij? Zaaien we het ook uit in woorden en daden van goedheid? Het woord dat je spreekt kan soms diep wortelschieten in het hart van mensen om je heen. Het mosterdzaadje is het kleinste zaadje dat we kennen. In de parochiezaal buigen de kinderen zich nu rond het mosterdzaadje, het kleinste van alle zaden. Maar wat kan er een geweldige boom uit groeien! De woorden van Jezus zijn meer dan tweeduizend jaar geleden uitgesproken, maar zelfs in 2022 plukken meer dan een miljard mensen van Zijn levensboom nog rijpe vruchten. Wij zijn in staat om elkaar soms te maken en te breken. Jezus zegt: gebruik liever het goede zaad in je.

Wees niet bang, je zit vol met onvermoede een kiemkracht. Maar vaak komen we in ons leven niet verder dan zaaien. We willen graag oogsten, maar zo ver is het nog niet. We moeten afwachten. Dan blijkt er toch leven te zijn, zelfs voor een armetierig boompje, ontstaan uit een armtierig zaadje. Maar wat onkruid leek, groeit uit tot een geweldig gewas. Ik denk hierbij aan die winkel waar met grote letters op stond geschilderd: ‘hier is van alles te koop!’ Een man leest dat en gaat naar binnen. Achter de toonbank ziet hij een engel staan. De man zegt: ‘U hebt alles te koop, geeft u mij dan maar het einde van alle oorlog en onrust, een wereldomvattende vrede en een groeiende rechtvaardigheid onder de mensen’.

Daarop zei de engel verbaasd: ‘Meneer, misschien weet u dat niet, maar hier verkopen wij alleen de zaden. Zaai dat zaad maar in je eigen hart en je zult merken dat je groeikracht, ook voor de kinderen, ook werkelijkheid in hun en uw leven zal worden. Het is een wonder boven wonder: het kleinste zaadje kan in ons eigen leven ook uitgroeien tot een geweldige vruchtbare boom.

Ambro Bakker s.m.a.
Deken van Amsterdam
H. Augustinus