De titel van de overweging

Parochianen, waar denkt u aan, als ik de volgende woorden uitspreek:

• Defensie
• Aanvallen
• Vijandelijke linies
• Doorboren
• Schieten
• Uitschakelen
• Scherpschutter
• Je tegenstander afmaken
• Sneuvelen
• De ander de genadeslag toebrengen?

Ja, u heeft gelijk: het zijn allemaal woorden die te maken hebben met... voetbal! Gek dat deze woorden de boventoon voeren in de sport. De sport, waarvan het woord sportief is afgeleid. Soms heeft voetbal letterlijk alles te maken met oorlog. Er zijn zo’n veertig oorlogen op dit moment weer in de wereld bezig. En sommige oorlogen komen nu in Europa heel dichtbij. Trouwens: ook het vandalisme viert vaak hoogtij. Overal politiemensen. Zelfs bij een vriendschappelijk wedstrijd sneuvelen er mensen, treinen en ruiten. In de sport gaat het om prestaties. Strakke trainingsschema's en uitgekiende diëten moeten ervoor zorgen dat mensen aan de top komen.

Wij moeten presteren. Mensen om ons heen, ook van dichtbij, worden tot onze rivalen en tegenstanders. Waarom deze menselijke afvalrace? Waarom deze uitbuiting en exploitatie? Waarom deze afvalrace in sport en spel, de bewapeningswedloop, de economische expansie, de uitbuiting van ons milieu? Wat technisch kan, moet blijkbaar ook gebeuren. Dat de groei haar grenzen heeft weten we al jarenlang van de Club van Rome. Waarom hoor ik dan van bedrijven dat ze "ernstige verliezen" hebben geleden, als ze hetzelfde verdienen als vorig jaar? "Dan is de groei eruit", is de verklaring. Want stilstand is in het bedrijfsleven achteruitgang! Dan haal je de finish niet. Dan is je bedrijf naar de knoppen voordat je het weet. Wat betekenen in dit verband de wijze woorden van Jezus dat de eersten laatsten zullen zijn en dat dus de economisch en politiek zwakkeren in het Rijk Gods vooraan zullen staan?

Deze week is het de jaarlijkse Vredeszondag. Dat vieren we elk jaar vanaf 1967. Het Hebreeuwse woord voor Vrede is Sjaloom. Maar dat woord betekent eigenlijk meer dan vrede. Bij ons betekent Vrede vaak dat er dan geen oorlog is. Het woord sjaloom betekent: het ga je goed, geestelijk, lichamelijk en sociaal (in je contact met God en met elkaar). De naam Jeru-sjaloom is daarom 'n constante opdracht: stad van sjaloom, stad van alles om­vattende vrede. Beeld van een wereld, waarin het goed gaat, omdat alles en iedereen tot zijn recht mag komen, God op de eerste plaats.

Tussen Nieuwjaar en Grote Verzoendag liggen tien dagen, waarin iedereen de gelegenheid krijgt om schoon schip te maken met God, met de naasten, met jezelf. Er moet een streep getrokken worden onder de onrechtvaardigheden van het voorbije jaar. Tijdens Jom Kippoer blijven Joden de hele dag in de synagoge. De dag eindigt met de langgerekte toon van de Sjofar. In die laatste lange toon ligt de hoop verborgen dat we het komend jaar beter ons best zullen doen om in het reine te komen met God, met de naasten en met onszelf. Zullen we het 't komend jaar beter doen? Klinkt de hoopvolle en langgerekte toon van de Sjofar tot ons door?

Hoe bereiken we de vrede? De leerlingen hebben ruzie over de voornaamste plaats. Ze willen in Zijn Koninkrijk eerste minister zijn. Jezus zegt: Dat kan, maar dan zul je wel het kruis moeten durven dragen. Het woord Minister is een Latijns woord en betekent dienaar. Als minister ben je de dienaar van het volk. Jezus stelt 'n klein kind als voorbeeld. Zij hebben straks de toekomst. Maar miljoenen kinderen wereldwijd krijgen niet de kans om kind te zijn omdat ze, vaak noodgedwongen, niet naar school kunnen en ingeschakeld worden in het arbeidsproces. Een wereld die niet voor al zijn kinderen zorgt, zorgt niet voor zijn toekomst.

'Kinderen hebben de toekomst' zeggen we vaak, maar dat kan alleen als wij hen die toekomst geven. 250 miljoen kinderen knopen tapijten, werken in de huishouding, naaien voetballen, werken in de prostitutie, zijn kindsoldaten in een oorlog enzovoorts. En niet alleen op het zuidelijk halfrond, ook op het noordelijke halfrond neemt het aantal straatkinderen toe en komt kinderarbeid (weer) voor. Jezus gaat op de foto met een kind. Dat deden de groten der aarde ook: Hitler, Mussolini en Stalin. Zelfs kerkelijke leiders laten zich graag met kinderen fotograferen. Ook Jezus roept een kind bij zich. Wat is er nu zo boeiend aan een kind? Iets dat wij volwassenen blijkbaar verloren hebben. Is het onze onschuld of iets anders? Een kind heeft in ieder geval een grenzeloos vertrouwen. Als een kind boven aan de trap staat en je zegt "laat je maar vallen", dan doet hij dat ook. Kleine kinderen zien geen gevaar. Ze vertrouwen je volledig. Zo moet het ook met jullie gaan, zegt Jezus, laat je maar vallen van die hoge maatschappelijke ladder en vertrouw je toe aan God.

Op oudejaarsavond zegt de rabbi in de synagoge: "Laat de toekomst van Israël naar voren komen." Dan stormen alle meisjes en jongens naar voren, want zij zijn de toekomst. Zij zijn het bewijs dat we de aarde niet in eigendom hebben, maar dat we die lenen van onze kinderen en kleinkinderen. Er is geen tussenweg tussen oorlog en vrede, tussen armoede en rijkdom, tussen gerechtigheid en leugen, tussen het behoud en de vernietiging van Gods schepping. Laat de Sjofar klinken. Laten we weer in het reine komen met God, met de naasten en met onszelf. Dan zal de vrucht daarvan Gods sjaloom- Gods vrede - zijn.

Ambro Bakker s.m.a.
Deken van Amsterdam
locatie Augustinus