De titel van de overweging

Zomaar op een doordeweekse dag vieren wij Hemelvaartsdag. Een van de weinige dagen waarop de meeste mensen nog vrij hebben. Blijkbaar is de hemel nog belangrijk genoeg om ons daarvoor vrije tijd te maken. Hoe komt het dan toch, zo vraag ik me af, dat we ons zo weinig druk maken om de hemel. Zo in de trant van ‘naar de hemel’: wie dan leeft, wie dan zorgt.

Andere woorden in ons leven zijn ons eigenlijk hemelser en liever luisteren we naar woorden als brood, geld, man, vrouw, vriend, vriendin, kinderen lachen, liefhebben. Deze woorden zijn ook concreter dan die verre hemel. Het zijn woorden die echt bij déze wereld horen, waarin we nú leven. Als we eerlijk zijn: het woord hemel gebruiken we vooral bij de begrafenis. Echt iets voor ná je dood. Dat zingen we ook tijdens een uitvaart: In paradisum deducant te angeli - mogen de engelen u begeleiden naar het paradijs en dat u plaats mag nemen in de schoot van Abraham. Zonder deze troostrijke hemel zijn onze troostrijke woorden onaf. Zo is het woord hemel een woord dat in ons leven meer bij de doden dan bij de levenden hoort.

Gaat Jezus dan met hemelvaart de lucht in? Voor veel mensen is het verhaal van Hemelvaart doorgeprikt na de eerste ruimtevaart toen Joeri Gagarin, de eerst Russische kosmonaut, bij zijn terugkomst op aarde zei: 'Ik ben God in de ruimte niet tegengekomen! Maar veel later kwam het bewijs dat het niet de woorden van Joeri Gagarin waren, maar de woorden van toen belangrijke Russen.

Maar nog steeds zijn er mensen die denken dat God blijkbaar ergens hoog achter de wolken zweeft. Blijkbaar is bij hen het woord van de profeten niet doorgedrongen: het Woord van God ligt niet aan de overkant van de zee, het ligt in uw eigen hart en op uw eigen lippen. Of zoals een oud kerklied dat verwoordt: ubi caritas en amor Deus ibi est - waar vriendschap heerst en liefde, daar kun je God tegenkomen. Maar het verhaal van Hemelvaart wedijvert niet met de ruimtevaart. Jezus is niet de enige mens die erin is geslaagd om in de ruimte te blijven zonder gebruik te maken van een hulpmotor! Als dat zo was zouden we met z'n allen vanmorgen ons wezenloos naar de wolken moeten staren, met het bizarre gevoel dat Gods Zoon ons nu voorgoed verlaten heeft. Wat moeten we dan met het verhaal van Hemelvaart aan? Zijn wij onze Heer dan werkelijk kwijt? We zouden de hemel misschien beter kunnen zien als Gods strategische positie ten opzichte van de aarde. ‘Vanuit de hemel’ houdt God hier op aarde het besef wakker dat deze aarde nog steeds niet onze ideale aarde is.

Er bestaat nog steeds een geweldige spanning tussen de wereld zoals God die in den beginne bedoeld heeft en de aarde zoals die mede door onze handen gestalte heeft gekregen. Met Hemelvaart gaat het over ‘de goddelijke werkelijkheid’. Hemelvaart betekent letterlijk dat Jezus in die goddelijke en niet in die aardse werkelijkheid wil leven. Jezus heeft nu geen moeite meer met tijd en ruimte. Voor eeuwig met zijn Vader opnieuw verbonden. Veel mensen denken dat Jezus ergens achter de wolken zweeft, we zouden dan wezenloos naar de wolken blijven staren.

Augustinus (400) zegt dat in de hemel Jezus aan de rechterhand van zijn Vader zit. Hij is met Hemelvaart verbonden met de bovenaardse wereld, De rechterhand betekent dat je van een onschatbare waarde bent. Het feest van Hemelvaart dateert uit de vierde eeuw, Het Concilie van Elviras besloot in het jaar 310 dat de Hemelvaart van Jezus los van Pinksteren moest worden. Hemelvaart is een zelfstandig feest op de veertigste dag van Pasen. Misschien is de hemel de onvermoede kracht die erop is gericht om mensen bevrijding en verzoening te brengen. De hemel als een heilig gebeuren dat mensen optilt. De hemel als een weldadige arm die verdrukten definitief uit de put haalt.

De hemel, niet als de plaats waar zalige zieltjes elkaar ontmoeten, maar als een opdracht om te gaan naar streken die in de Schriften die met name worden genoemd: Jeruzalem, Judea en Samaria. De hemel als een wijze van leven, is naar plaatsen gaan van verdrukking: Zuid-Afrika, Midden- en Zuid-Amerika, maar ook gaan naar plaatsen die dichterbij liggen, ook plaatsen van verdrukking en ondergang: plaatsen van werkloosheid en discriminatie, plaatsen van bijstandsmoeders en gehandicapten. De hemel als een verzameling van mensen die levend vanuit de belofte van Jezus dat Gods Koninkrijk gestalte kan krijgen onder ons mensen.
De hemel die ligt in de harten van de mensen die het Koninkrijk in hun hart dragen en licht in hun handen.

Als de vrienden van Jezus na Hemelvaart wegtrekken naar alle uithoeken van de wereld, weten zij dat ze de Hemel niet achter zich hebben gelaten. Zij hebben de Hemel in hun handen met zich meegenomen. Zij weten dat Jezus' Hemelvaart betekent: maak Gods Koninkrijk in deze wereld waar en geef er met je handen en je hart gestalte aan! De leerlingen van Jezus weten dat zij dat niet op eigen kracht kunnen doen: zij leven en laten zich inspireren door Gods eigen Geest van liefde en gerechtigheid. Wij vieren Hemelvaartsdag precies 40 dagen na het Paasfeest. Het getal 40, dat een mensenleeftijd uitdrukt. 40 jaar verblijft het Gods Volk in de woestijn. 40 dagen en 40 nachten bereidt Jezus zich voor op zijn openbaar leven. 40 dagen lang hebben we ons op het Paasfeest in de vastentijd voorbereid. 40 is een symbolisch getal, dat we in Hemelvaartsverband alleen bij Lucas tegenkomen.

Bij de andere evangelisten vallen Pasen, Hemelvaart en Pinksteren op dezelfde dag! Past u dus maar op, als u zegt dat u iets zult doen als Pasen en Pinksteren op één dag vallen! En zo is Hemelvaart geen losstaande, op zichzelf staande gebeurtenis dat los staat van het verrijzenisverhaal. Het feest ligt ingeklemd tussen Pasen en Pinksteren. Hemelvaart is het laatste feest van de Christusverschijningen die de leerlingen ten deel vallen. Jezus is Degene die zal heersen over doden én levenden! Langzamerhand groeit bij de leerlingen van Jezus het besef dat Jezus niet dood is maar leeft. In zijn Naam mogen zij nu duivels gaan uitdrijven. En er zijn wat duivels in onze wereld: de duivels van de hartstocht, de duivels van discriminatie, de duivels van hang naar succes, duivels van macht en geweld. Duivels uitdrijven, zieken de handen opleggen, aan armen de blijde boodschap verkondigen. Zo mogen ze Zijn getuigen op aarde zijn - tot aan het uiteinde van de aarde (Hand.1:8). In hún spoor hebben miljoenen mensen huis en haard verlaten. Niet om andere mensen smoesjes over God te vertellen, maar om concreet hun handen uit de mouwen te steken. Heel concreet verzorgen zij in Jezus' Naam nog steeds zieken en gewonden, troosten zij bedroefden en voeden zij de hongerigen.

Zij vertellen niet over Gods verre hemel, maar brengen voor onrechten de hemel al een beetje op aarde. Het verhaal van Hemelvaart is zó geen sprookje uit de tijd van vóór de ruimtevaart. Het is de eis - als we die onbelemmerd mogen laten spreken - om alles, zelfs de ruimtevaart! - ondergeschikt te maken aan Gods eigen Koninkrijk. Want Hij is het - geprezen zij zijn Naam - die regeert met de macht en het recht van God. Zo vormt het verhaal van Hemelvaart de verbinding tussen Paasmorgen (waarvan leerlingen getuigen: Hij is niet dood maar leeft!) en het Pinksterfeest (waarop Jezus ons zijn Geest zal zenden) om ons bij te staan tot het einde van de tijden. (Joh. 16:7) Zo willen wij dat ook in ons geloof belijden dat Jezus niet hoort bij de doden, maar dat Hij regeert over doden én levenden, zetelend aan de rechterhand van de Vader, onze almachtige Vader, Schepper van hemel op aarde!

Ambro Bakker s.m.a.